Makaleler

MALULEN EMEKLİ OLANLARIN TEKRAR ÇALIŞMASI HAKKINDA

Değerli okurlarımız, daha önceki yazılarımızda bahsettiğimiz Malulen Emekliliğin devamı niteliğinde olan Malulen Emekli olanların tekrar çalışması hakkında bilgiler aktarmaya çalışacağız.

Bilindiği üzere Malulen Emekliliğin maaşları halihazırdaki günümüz şartlarında geçim için yeterli bulunmamaktadır. Dolayısıyla malulen emekli olanlar sağlıklarının elverdiği ölçüde tekrar çalışmaları gerekmektedir.

Makalemizin konusu, tekrar çalışmaya başlayan malul emeklilerinin kanun karşısındaki durumlarıdır. Malulen emeklilik için gerekli olan rapor, bağlı olunan Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri veya Sosyal Güvenlik Merkezleri ‘ne başvurularak alınmaktadır. Sürekli iş göremezlik raporu diye terminolojide bilinen adıyla işlem gören rapor, özel üniversite ve vakıf hastaneleri hariç, Sosyal Güvenlik Kurumu(SGK) tarafından sevk edilen, eğitim ve araştırma hastaneleri ile askeri hastanelerce; eğer ikamet edilen yerde bu hastaneler yoksa da Sağlık bakanlığı ‘na bağlı tam teşekküllü hastanelerde işlem yapılarak, sonuca gidilir.

Bu durumda çalışma koşullarına engel olan ve rahatsızlık veren bir hal varsa, sigortalı malulen emekli olmak üzere, iş hayatından el çektirilir!..

Yani malum, normal olarak çalışırken kazandığı maaşı kesilerek, SGK tarafından malulen emekli maaşı bağlanır. Oysa bağlanan bu malullük maaşı ile, bu zamanda geçinilmeyeceği ortadadır. Sosyal devlet anlayışı gereği, bireyin her ne hal ve durumda olursa olsun, geçimliğinin sağlanması gerekmekte iken, ilgili yasalarımız buna mani olmaktadır!.. Yaşamsal standartların yukarıya doğru ivme göstererek artması, %46 en az oranı ile emeklilik hakkı kazananlar için yıkımdan öte bir şey değildir. Bu vesile ile, ülkemiz düzleminde çok çocuklu bir yapıyı teşvik ettiğimiz bir rejimin, sosyal olarak bu çocukların gelecekleri hakkında da önemli tedbirler alması vazgeçilmezdir. Eğitim, sağlık ve yeme-içme gibi zaruri ihtiyaçların devlet eliyle karşılana bilirliği gibi…

Kaldı ki, insani yaşam standartlarının her mikro ekonomiyi temsil eden, ev hayatında olması ise, muhtaç olmadan eline geçen değer ölçüsü ile doğru orantılıdır. Bu da, o malulün, kaybettiği iş gücü potansiyeline göre bir işte çalıştırılması ile mümkündür. Oysa ülkemizde, malulen emekli olan kimse, tekrar bir işte çalışmaya başladığı vakit, almış olduğu malul emekli maaşı kesilir.

Şimdi bu kanuni prosedürümüze bakalım...

5510 Sayılı Kanunumuzun 25.maddesinde Malul Sayılma anlatılmıştır. Malulen emekli olduktan sonra tekrar çalışanların durumu 5510 Sayılı yasanın yürürlük tarihi olan 01.10.2008’den önce ve sonra emekli olma durumuna ve 4a,4b ve 4c statüsündeki emeklilik durumlarına göre değişiklik arz etmektedir.

01.10.2008 Tarihinden önce Malulen Emekli olanların durumu;

Eğer kişi 4a SGK Emeklisi ise ;

4a kapsamında çalışmaya başlarsa aylığı kesilir.
4b kapsamında işyeri açarsa aylığı kesilmez, Sosyal Güvenlik Destek primi öderler. (%32)
4 c kapsamında memur olarak çalışmaya başlarlarsa aylığı kesilmemektedir.

Eğer kişi 4b Ahilik Sandığı Emeklisi ise;

4a kapsamında işçi olarak çalışmaya başlarlarsa işverenleri Sosyal Güvenlik Destek Primi öder ve aylıkları kesilmez.
4b kapsamında işyeri açarsa aylığı kesilmez.
4c olarak memurluğa başlarsa aylığı kesilmemektedir.

01.10.2008 tarihinden sonra Malulen Emekli olanlar da durum nedir? Biraz da bu konudan bahsedelim.

İlk olarak 01.10.2008 tarihinden sonra işe girip , bu tarihten sonra emekli olanlar hangi kapsamda çalışmaya başlarsa başlasınlar 5510 Sayılı Kanun’un 27.maddesi gereğince aylıkları kesilir.

Bir başka hususta, sigortalılık başlangıcı 01.10.2008 tarihinden önce olup daha sonra malulen emekli olup çalışanların durumlarıdır.

4a SGK Kapsamında emekli ise;

4a işçi statüsünde çalışmaya başlarsa 5510 sayılı kanunun 27.maddesi gereğince aylığı kesilir ve tüm sigorta kolları uygulanır.
4 b statüsünde işyeri açarsa aylığı kesilmez ve 5510 sayılı kanunun geçici 14.maddesi gereği aylığından Sosyal Güvenlik Destek Primi kesilir.
4c statüsünde çalışmaya başlayanların aylığı kesilir ve tüm sigorta kollarına tabi olurlar.

4b Ahilik Sandığı kapsamında emekli ise;

4a sigortalı olarak çalışmaya başlarsa aylığı kesilmez ve işverenleri Sosyal Güvenlik Primi öderler.
4 b’li olarak işyeri açarsa aylığı kesilir ve hakkında tüm sigorta kolları uygulanarak prim öderler.
4 c olarak memuriyete başlarlarsa aylığı kesilir ve yine tüm sigorta kolları uygulanarak prim öderler.

Son olarak Türkiye’de malulen emekli olanlar yurt dışında çalışmaya başlarlarsa malul aylıkları kesintiye uğramaz.

Bu sebeple malul hakları yani, geçimlikler ve dahi sosyal yaşantının, ülkemiz düzleminde halen iyileştirilemediği realitedir. Avrupa Birliği ülkelerinin maalesef çok gerisindeyiz. Ve fakat, ülkemizin genel konjonktürüne bakıldığında, son zamanların malullere yönelik bir çok olumlu değişikliklere sahne olduğunu görmek mümkündür.

Yeter mi? Elbette yetersiz olduğunu söylemeliyiz.

Malulen emekli iken tekrar çalışmaya başlayacak olan sigortalıların anlatılan hususlar çerçevesinde, hangi kapsamda aylıklarının kesilmeme durumları var ise onu tercih etmelerinde yarar vardır. Böylelikle, geçim şartlarının zorluğundan kaynaklı malul emeklilerinin tekrar çalışması halinde ne gibi durumlarla karşılaşacakları hakkında bilgiler vermiş olduk.

Saygılarımızla.